Mối là loài côn trùng nguyên thủy xuất hiện trên trái đất từ 200 triệu năm trước, có tên khoa học là Isoptera với hơn 2700 loài. Thường gặp trong nhà là mối đất (mối chúa, vua, cánh, lính, thợ, gỗ khô và mọt ẩm,…) chúng ăn cellulose trong gỗ gây hại đồ dùng gia đình. Hãy cùng công ty diệt côn trùng GFC tìm hiểu về loài mối này qua bài viết sau.
Tìm hiểu về loài mối chúa, mối vua, mối thợ, mối lính
Những loại mối thường gặp tại Việt Nam
Theo thống kê, Việt Nam có hơn 200 loài mối khác nhau, tuy nhiên, chỉ có một số loài gây hại cho con người và thường gặp trong nhà cửa, công trình xây dựng. Dưới đây là một số loại mối phổ biến nhất tại Việt Nam:
1. Mối chúa
Mối chúa là cá thể lớn nhất trong tổ mối, có thể dài tới 15 cm và nặng tới 2 gram. Bụng của mối chúa to phình do buồng trứng phát triển mạnh để phục vụ sinh sản. Thân hình thon dài, màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, đầu nhỏ, ngực nhỏ, cánh teo lại và không thể bay.
Mối chúa có kích thước lớn
Tuổi thọ trung bình từ 10 đến 15 năm, thậm chí có cá thể có thể sống tới 20 năm. Mối chúa có khả năng sinh sản mạnh mẽ, có thể đẻ tới hàng nghìn quả trứng mỗi ngày, giúp đàn mối duy trì và phát triển nhanh chóng.
2. Mối vua
Mối vua là cá thể đực duy nhất trong tổ mối, có nhiệm vụ giao phối với mối chúa để duy trì nòi giống. Chúng thường nhỏ hơn mối chúa, dài khoảng 10cm và nặng khoảng 1 gram.
Hình dạng con mối vua
Mối vua chỉ có khả năng giao phối, không thể tự sinh sản, tuổi thọ trung bình từ 5 đến 10 năm. Khi mối vua chết, tổ mối sẽ tìm kiếm một con mối vua mới để tiếp tục giao phối với mối chúa.
3. Mối thợ
Mối thợ là cá thể nhỏ nhất trong tổ mối, dài khoảng 5 mm và nặng khoảng 2 mg. Dù nhỏ bé nhưng lại chiếm tới 70-80% tổng số cá thể trong đàn. Chúng có cơ quan sinh sản bị tiêu giảm để tập trung vào công việc lao động.
Mối thợ có kích thước nhỏ, màu ngà ngà
Chi của mối thợ phát triển tốt, giúp chúng di chuyển linh hoạt và thực hiện các công việc hiệu quả như xây tổ, sửa chữa, tìm kiếm thức ăn, chăm sóc ấu trùng, vệ sinh và bảo vệ tổ. Mối thợ giao tiếp bằng pheromone để phối hợp công việc và có khả năng di chuyển xa để tìm kiếm thức ăn và vượt qua các chướng ngại vật.
4. Mối lính
Mối lính lớn hơn mối thợ, dài khoảng 8 mm và nặng khoảng 3 mg, là cá thể lớn thứ hai trong tổ mối sau mối chúa và mối vua. Chúng có đầu to, hàm to và nhọn, thích nghi cho việc chiến đấu và bảo vệ, thường có màu nâu sẫm hoặc đen để ngụy trang trong môi trường sống.
Mối lính có kích thước lớn hơn mối thợ
Mặc dù chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ khoảng 2-3% trong tổ mối, vai trò của mối lính là vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ tổ, canh gác và báo động khi phát hiện kẻ thù.
5. Mối cánh
Mối cánh, hay mối trưởng thành sinh sản, rời tổ để lập tổ mới. Chúng dài khoảng 6-12 mm, nặng 4-5 mg, có hai cặp cánh trong suốt, dài gấp đôi cơ thể.
Loài mối có cánh
Mối cánh sống khoảng 1-2 ngày, sau khi giao phối, mối chúa và mối vua sẽ xây dựng tổ và sinh sản, tạo nên đàn mối mới.
6. Mối đất
Mối đất, hay mối cánh đen, là loài phổ biến ở Việt Nam, dài khoảng 6-10 mm và nặng 2-3 mg. Chúng ăn gỗ và cellulose, gây hại cho nhà cửa và công trình. Mối đất có thân thon dài, màu nâu nhạt hoặc vàng cam, với hai cặp cánh trong suốt và sống trong tổ dưới lòng đất hoặc trong vách tường, cột nhà.
Mối đất hoạt động liên tục, cả ngày lẫn đêm, di chuyển theo đường mòn được tạo ra bởi bùn đất.
Vòng đời đầy đủ của loài mối
Vòng đời của mối trải qua 4 giai đoạn chính: trứng, ấu trùng, trưởng thành và sinh sản.
- Giai đoạn trứng:
- Mối chúa đẻ trứng trong buồng trứng.
- Trứng mối có màu trắng ngà, hình bầu dục, kích thước nhỏ (khoảng 0,5 mm).
- Mỗi ngày, mối chúa có thể đẻ hàng nghìn quả trứng.
- Trứng mối nở sau khoảng 30 – 45 ngày.
- Giai đoạn ấu trùng:
- Ấu trùng mối mới nở có màu trắng ngà, không có cánh và không có khả năng sinh sản.
- Ấu trùng mối trải qua nhiều lần lột xác để phát triển.
- Tùy thuộc vào loài mối, ấu trùng có thể phát triển thành mối thợ, mối lính, mối cánh hoặc mối chúa, mối vua.
- Giai đoạn ấu trùng kéo dài từ 3 – 12 tháng.
- Giai đoạn trưởng thành:
- Mối trưởng thành có kích thước lớn hơn ấu trùng, có cánh (mối cánh) hoặc không có cánh (mối thợ, mối lính).
- Mối trưởng thành có khả năng sinh sản (mối chúa, mối vua) hoặc không có khả năng sinh sản (mối thợ, mối lính).
- Tuổi thọ của mối trưởng thành phụ thuộc vào loại mối. Mối chúa có thể sống tới 20 năm, mối thợ và mối lính chỉ sống vài năm.
- Giai đoạn sinh sản:
- Mối chúa và mối vua là những cá thể duy nhất trong tổ mối có khả năng sinh sản.
- Mối chúa giao phối với mối vua để tạo ra trứng.
- Trứng mối nở thành ấu trùng, trải qua nhiều lần lột xác và phát triển thành mối trưởng thành.
- Vòng đời của mối tiếp tục lặp lại.
Sơ đồ vòng đời của mối
Vòng đời của mối có thể thay đổi tùy thuộc vào loài mối, điều kiện môi trường và nguồn thức ăn.
Ảnh hưởng của loài mối đối với cuộc sống
Mối là loài côn trùng gây hại nguy hiểm cho con người, đặc biệt là ở Việt Nam với khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều. Chúng gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế và đời sống cho con người, cụ thể như:
Phá hoại nhà cửa và công trình xây dựng
Mối thường xuyên xâm nhập vào các công trình xây dựng, nhà cửa và các vật dụng gỗ khác để ăn mủ gỗ và xây tổ, gây ra những hư hỏng nghiêm trọng đến kết cấu gỗ, làm suy yếu tính an toàn và độ bền của các cửa gỗ, bàn gỗ,…
Cánh cửa gỗ bị mối mọt tấn công
Gây hại cho các vật dụng bằng gỗ
Mối còn gây hại cho các vật dụng bằng gỗ khác như sách vở, tranh ảnh, đồ thủ công mỹ nghệ,…làm cho chúng bị mục nát và không thể sử dụng được.
Mối ăn sách làm chúng bị mục rách và không sử dụng được
Ảnh hưởng đến sức khỏe con người
Chưa có một nghiên cứu cụ thể nào khẳng định rằng mối gây hại đến sức khỏe con người nhưng khi xâm nhập và hoạt động trong các khu vực ẩm ướt, mối có thể tạo ra một môi trường ẩm mốc thuận lợi cho sự phát triển của nấm mốc và vi khuẩn.
Gây ra tiếng động ban đêm làm mất ngủ
Khi ăn mủ gỗ, mối phát ra những tiếng “tóc tóc” hoặc “rào rào” liên tục và kéo dài. Âm thanh này có thể khá nhỏ nhưng lại liên tục và đều đặn, đủ để gây khó chịu và làm mất tập trung, đặc biệt là đối với những người có giấc ngủ nhạy cảm.
Gây ô nhiễm môi trường
Hoạt động của mối có thể gây ô nhiễm môi trường do chúng thải ra các chất thải như bùn đất, gỗ vụn,…Các tổ mối lớn có thể ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường, gây mất mỹ quan.
Mối làm tổ trên thân cây gây mất mỹ quan
Mối là loài côn trùng gây ra nhiều thiệt hại cho đời sống của con người. Việc phòng chống mối một cách hiệu quả là vô cùng cần thiết để bảo vệ nhà cửa, tài sản và sức khỏe của bản thân.
Trên đây là bài viết chia sẻ thông tin hữu ích về các loài mối, tác hại mà mối gây ra, cùng các biện pháp tiêu diệt mối hiệu quả. Liên hệ ngay với công ty diệt côn trùng Khử Trùng Xanh GFC để được tư vấn và sử dụng dịch vụ diệt mối chuyên nghiệp. Với đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, Khử Trùng Xanh GFC cam kết mang đến dịch vụ diệt mối tận gốc uy tín, giá cả cạnh tranh và bảo hành lâu dài.
